۲۷ اردیبهشت ماه؛ روز جهانی آگاهی بخشی فشارخون

بر اساس نتایج پیمایش ملی بیماری‌های غیرواگیر در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۲ % افراد ۱۸ سال و بالاتر کشورمان فشارخون بالا داشته اند.

از این میان ۶۱ % بیماران مبتلا به فشارخون بالا از بیماری خود اطلاع داشته و فقط ۵۲ % آنها برای کترل بیماری خود دارو دریافت کرده اند.

بیماری فشارخون بالا عامل ۴۰ % مرگ ها در بیماران دیابتی و عامل ۵۳ % مرگ های ناشی از بیماری های قلبی و سکته های مغزی است.

شواهد نشان می دهد که کاهش فشارخون حدود ۳۵ تا ۴۰ % خطر سکته های قلبی و مغزی و ۲۰ تا ۲۵ % خطر سکته های قلبی را کاهش می دهد.

آموزش مداوم بیماران و خانواده های آنان ، برگزاری بسیج های اطلاع رسانی، توانمند سازی کارکنان بهداشتی درمانی و توصیه های اصلاح شیوه زندگی به عموم مردم  از اهداف مهم حوزه بهداشت در پیشگیری و کنترل فشارخون بالا است.

هر ساله ۱۷ ماه می (۲۷ اردیبهشت ماه) به عنوان روز جهانی فشارخون نامگذاری شده است. شعار امسال این روز ” با اندازه گیری دقیق فشارخون و کنترل آن، عمر طولانی تری داشته باشید” است.

اگر شما مبتلا به فشار خون بالا هستید لازم است بدانید که سبک زندگی یک نقش حیاتی در پیشگیری و درمان فشارخون بالا دارد. کنترل فشار خون با یک سبک زندگی سالم می تواند از نیاز به درمان دارویی پیشگیری کند یا آن را به تاخیر انداخته و میزان آن را کاهش دهد. در این متن ۱۰ تغییر در سبک زندگی که می تواند از ابتلا به فشارخون بالا پیشگیری کند و همچنین در کنترل و کاهش فشار خون بالا مؤثر است را بیان می کنیم:

فشارخون اغلب با افزایش وزن بالا می رود و اضافه وزن همچنین می تواند باعث اختلال در تنفس در هنگام خواب شود. (آپنه خواب) که به نوبه خود می تواند باعث افزایش بیشتر فشارخون شود. کاهش وزن یکی از موثرترین تغییرات سبک زندگی برای کنترل فشارخون می باشد. در کل فشارخون به ازای هر کیلوگرم کاهش وزن می تواند حدود mmHg ۱ کاهش یابد.

فعالیت بدنی منظم می تواند فشار خون را حدود mmHg ۵-۸ کاهش دهد و ادامه فعالیت بدنی برای جلوگیری از افزایش مجدد فشار خون اهمیت دارد. به عنوان یک هدف کلی حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط هر روز داشته باشید. مثال هایی از ورزش آئروبیک که می تواند در کاهش فشارخون کمک کننده باشند عبارتند از: پیاده روی- دویدن آهسته- دوچرخه سواری- شنا..

خوردن غذای غنی از حبوبات کامل- میوه ها- سبزیجات و لبنیات کم چرب و حاوی کلسترول و چربی اشباع شده پایین می تواند فشارخون بالا را کاهش دهد. پتاسیم در رژیم غذایی می تواند اثرات نمک (سدیم) را روی فشارخون کاهش دهد. بهترین منبع پتاسیم غذاهایی مانند میوه ها و سبزیجات هستند.

حتی یک کاهش اندک در سدیم رژیم غذایی می تواند سلامت قلب را بهبود بخشد و فشار خون بالا را حدود mmHg۵-۶ کاهش دهد. اثر سدیم دریافتی در فشارخون در افراد مختلف متفاوت است. در کل سدیم را به mg ۳/۲ در روز یا کمتر محدود کنید اگرچه دریافت کمتر سدیم (mg ۵/۱ یا کمتر) برای بیشتر بزرگسالان ایده آل است. برای کاهش سدیم در رژیم غذایی:

الف) به نشانگر مواد غذایی توجه کنید و به دنبال انواع غذاها و نوشیدنی ها با سدیم پایین باشید.

ب)غذاهای فرآوری شده کمتری بخورید . تنها مقدار کمی سدیم به صورت طبیعی در مواد غذایی موجود است و بیشتر سدیم در هنگام فرآوری غذاها افزوده می شود.

ج) از نمک سفره استفاده نکنید. از سبزیجات و ادویه جات برای طعم دادن به غذا استفاده کنید.

د) آشپزی کنید. آشپزی کردن به شما این امکان را می دهد که میزان سدیم غذا را کنترل کنید( کمتر از غذاهای حاضری استفاده کنید)

 نوشیدن الکل علاوه بر اینکه باعث افزایش فشار خون می شود، می تواند اثربخشی داروهای ضد فشارخون بالا را کاهش دهد.

سیگار کشیدن فشارخون را افزایش می دهد. ترک سیگار به کاهش فشار خون کمک می کند. همچنین می تواند خطر بیماریهای قلبی را کاهش دهد و در کل باعث بهبود سلامت شده و منجر به افزایش طول عمر می گردد.

کیفیت پایین خواب شبانه ( کمتر از ۶ ساعت برای چند هفته) می تواند منجر به افزایش فشارخون شود. تعدادی از عوامل که باعث اخلال در خواب شبانه می شوند عبارتند از: آپنه خواب- سندروم پای بیقرار و بیخوابی عمومی(Insomnia)

مراقب سلامت/بهورز خود را در جریان مشکلات خواب خود بگذارید. پیدا کردن علت و درمان آن می تواند کیفیت خواب شما را بهبود بخشد.

استرس روحی مزمن می تواند باعث فشار خون بالا شود. تحقیقات بیشتری لازم است تا اثر تکنیک های کاهش استرس را در کاهش فشارخون نشان دهد. اگرچه تشخیص دلیل استرس مانند کار- خانواده- مسائل اقتصادی یا بیماری و یافتن راه کنترل ان دشوار است ولی موارد زیر را امتحان کنید:

الف) از انجام کارهای زیاد خودداری کنید. برای روز خود برنامه ریزی کنید و بر اولویت های خود تمرکز کنید.

ب) بر مواردی تمرکز کنید که می توانید آن را کنترل کنید و برای حل آن برنامه ریزی کنید. در خصوص مشکلات کاری با مقام بالاتر خود صحبت کنید و در خصوص مشکلات همسر و فرزندان دنبال راه حل مناسب بگردید.

ج) از موارد و افراد استرس زا پرهیز کنید. برای مثال ساعت اوج ترافیک خیابان ها باعث استرس می شود. در صورت امکان زمان سفر شهری خود را تغییر دهید یا از حمل و نقل عمومی استفاده کنید.

د) زمانی برای استراحت فراهم کنید. هر روز زمانی برای آرام نشستن و تنفس عمیق اختصاص دهید.

ه)برای فعالیت های لذت بخش و تفریحی مانند پیاده روی- آشپزی و فعالیت های داوطلبانه وقت بگذارید.

و)شکر گزاری را تمرین کنید. نشان دادن امتنان به دیگران می تواند باعث کاهش استرس شود.

اندازه گیری در منزل می تواند به تحت نظر گرفتن فشار خونتان کمک کند و مطمئن شوید که درمان دارویی و تغییرات سبک زندگی خوب عمل می کند. دستگاههای اندازه گیری فشار خون خانگی به صورت وسیع و بدون نیاز به نسخه پزشک در دسترس هستند. قبل از شروع اندازه گیری فشار خون در منزل با مراقب سلامت/ بهورز خود صحبت کنید.

خانواده و دوستان حمایت کننده برای سلامتی هم هستند. آنها می توانند شما را به مراقبت از خودتان تشویق کنند- شما را به مراکز بهداشتی درمانی برسانند یا یک برنامه ورزشی با شما آغاز کنند تا شما بتوانید فشار خونتان را پایین نگه دارید. اگر شما به این نتیجه رسیدید که علاوه بر دوستان، نیاز به حمایت دارید، به گروههای حمایتی بپیوندید. این کار می تواند باعث شود شما با افرادی تماس داشته باشید که باعث تقویت روحیه و دلگرمی شما شده و با توجه به شرایط، راهکارهای عملی به شما توصیه کنند.